Waarom die pet af?

Wie kent het niet? Een leerling die op een negatieve manier de aandacht op zich vestigt en zich niet laat aanspreken. Eric Berne (grondlegger TA) heeft dit prachtig beschreven in zijn boek Games people play. Zo is er bij het spel ‘Bloed Onder De Nagels’ (BODN) één leerling die de leerkracht behoorlijk op zijn zenuwen werkt. De leerkracht ergert zich aan het gedrag, maar reageert daar in eerste instantie niet op. In tweede instantie ontploft de leerkracht en schreeuwt de leerling toe: “En nou heb ik er genoeg van”. Vanaf de buitenkant krijg je de indruk dat de leerkracht zichzelf niet meer in de hand heeft en niet langer meer de regisseur is van wat de leerling doet en van wat er met hemzelf gebeurt. Dit Spel verloopt zo: de leerling begint licht irritant gedrag te vertonen, ook wel de openingszet genoemd. De leerkracht gaat in eerste instantie niet in op deze uitnodiging en negeert het gedrag. De leerling gaat vervolgens door met het vertonen van irritant gedrag. De docent zegt dan tegen de leerling: “Hou daar eens mee op”. De leerling gaat door en de docent zegt: “Heb je me niet gehoord?” Nog steeds gaat de leerling door. “nog één zo’n opmerking en en dan zwaait er wat”. En jawel, de leerling gaat door en de docent (rood aanlopend) schreeuwt vervolgens : “En nou heb ik er helemaal genoeg van! D’r uit!!”
Dit is een voor de leerling voorspelbare reactie. Deze leerling is namelijk heel goed in het spelen van dit BODNspel en hij weet wat er staat te gebeuren. Waarschijnlijk speelt deze leerling dit spel al zijn leven lang met leerkrachten: hij tart de leerkrachten (al dan niet bewust) met gedrag van uit zijn Vrije Kind. Daar regaeert een leerkracht voorspelbaar op vanuit zijn Strenge Ouder. Het enige dat de leerling nu volgens de regels van het spel moet doen is niet doen wat de leerkracht van hem vraagt. Uiteindelijk krijgt hij dan straf en dat is de negatieve aandacht die deze leerling gewend is, en waar hij goed mee om kan gaan. Dit spel bevestigt voor de leerling dat docenten tegen je zijn, dat ze niet te vertrouwen zijn en er op uit zijn om jou te pakken. Wellicht houdt deze gedachte voor deze leerling het beeld overeind dat hij best slim is, maar dat zijn resultaten tegenvallen omdat ‘ze allemaal de pik op hem hebben’.
Ben je geïnteresseerd in spelpatronen in de klas lees dan het boek van Peter Teitler. Lessen in orde. Najib Amhali laat dit voortreffelijk zien.